DARYEELKA HOOYADA DHALMADA KA HOR

 

DARYEELKA HOOYADA DHALMADA KA HOR

Daryeelka dhalmada ka hor waxay lama huraan u tahay ilaalinta caafimaadka haweenka iyo carruurta uurka ku jira

Waa maxay daryeelka hooyada dhalmada ka hor?

Hooyada uureyda ah waxaa fiican inay hesho daryeel caafimaad si ay u dhashay ilmo bad qaba ayadana u noqoto qof caafimaad qaba.

 Daryeelada gaar ah ee la rabo inay hesho hoyadu waa :

1.          In la baaro ama la daaaweyo haday jiraan xanuuno ay qabto hooyadu sida:

ü  Dhiikar( hypertention).

ü  Dhiig yari ( anaemia) .

ü  Duumo ( malaria).

ü  Caabuqa ku dhaca gaadimareenka ( urinary tract infection).

ü  HIV infection .

ü  Vitamins ka oo jirkeeda ku yar ( vitamins and micronutrient deficiencies) .

ü  Nafaqo daro ( malnutrition).

 

1. 2- In baaritaan lagu sameeyo ama la daaweyo haday jiraan dhibaato ay kala kulantay xili hore ay ilmo so dhashay sida :

ü  Ilmo galeenka in qaliin lagu sameeyay.

ü  In qalab lagu dhaliyay taas oo sabab u ahayd ilmihii hore  oon toosnayn.

ü  In xuubka dilaaco waqti hore ayadoon la gaarin waqtigii dhalmada.

ü  Ilmo mataana inay horey uso dhashay.

1. 3-  In markasta la baaro la ogaad si looga hortago inay ku yimaadan hooyada iyo ilmahaba xanuunadaan:

ü  Hooyada iyo ilmahaba inay ku dhacdo xanunka tetanada.

ü  Dhiig yari.

ü  Hooyadu haday qabto HIV inay u gudbo cunuga.

ü  Duumada haday meshay joogto hooyado ku badantahay xanunka duumada.

 

1. 4- samaynta qorshaha dhalmada diyaarinta, latalinta dhalmada.

 

 

 

MEEQA JEER BAY HOOYADA UUREYDA U BAAHANTAHAY INAY SO BOOQATO XARUNTA CAAFIMAADKA ?

Hooyada uureyda ah waxay u baahantahay inay so booqato xarunta caafimaadka halkii uurba 3-4 jeer ugu yaraan.

Waxaan u kala qaybin doona ila saddex qaybood oo ah xiliga ay ilmuhu maraan bilaha hore hadan ka bilowno.

 

1-      Saddexda bilood ee hore ( first trimester)

Waa xiliga ilmuhu caloosha galo ilaa intuu ka gaarayo week ga 1-13 weeks waxaa looga baahanyahay hooyada xiligaa ku jirtay inay xarunta caafimaadka ay booqato hal mar waana xiliga uu abuurmo ilmaha jirkiisa oo dhan.

2-      Saddexda bilood ee dhaxe ( second trimester)

Waa xiliga dhexe ee ilmuhu nafta lagu afuufo week ga 14 –26 weeks weeye waxaana loobaahanyahay inay hooyadu booqato goobta caafimaadka hal mar.

3-      Saddexda bilood oo u danbeeya ( third trimester )

Wa xiliga u danbeeya oo ay ku jirto hooyadu ilmahuna uu dhamaystiranyahay waxuuna ka biloowda week ga 27—40/41 weeks waxaana loo baahanyahay inay hooyadu booqato xarunta caafimaadka ilaa labo jeer.

 

 

N/B

Xiliyadan aan so sheegnay waa xiliyada loo baahanyahay inay booqato hooyada uurka leh xarumaha caafimaadka hooyada oo aan qabin wax dhib ah ama aan horey ula so kulmin,  haday tahay hooyo qabta xanuuno hore ama dhibaatooyin kala so kulantay dhalmadii hore waa ay ka badantahay inta jeer ay booqanayso xarunta caafimaadka hooyo noqo qof caafimaadkisa kor u qaada xiliga aad ku jirto waqtiga taranka.

 

 

 

 

Gunaanad :

Hooya kasto oo ku jirta xiliga dhalmada ama uur leh waxaan kula talinayaa inay sameesato dhakhtar lataliye ah si ay xaaladeda ula socoto waana inay hooya kasta oo u dhaxaysa dada 15-49 sano ay la socotaa dhiigeeda si ay uga digtoonayo dhiig yari markastana ay iska cabirtaa dhiiga iyo sonkorta si ay oga hortagto haday xaladahaaa ku yimaadan

 

HOOYO CAAFIMAAD QABTA IYO ILMO CAAFIMAAD QABA

                     Insha allah

 

W/Q Dr.Samira Ahmed Hussein gurey.