POSTPARTUM DEPRESSION ( xanuunka niyad-jabka dhalmada ka dib)

  

XANUUNKA NIYAD-JABKA DHALMADA KA DIB ( POSTPARTUM DEPRESSION)

 waa maxay niyad-jabka dhalmada ka dib (PPD)?

waa xaalad jiyad-jab oo dhalmada ka dib ku dhaca hooyada ku jirta waqtiga umusha  waxayna dhacdaa labo ilaa saddex isbuuc ka dib dhalmada waxayna dhici karta ilaa hal sanoka dib markuu ilmahu dhasho

Dumarku waxay dareemaan murugo aad u daran, walaac, iyo daal, kuwaas oo carqaladayn kara awoodda haweeneydu u leedahay inay daryeesho nafteeda ama qoyskeeda.

 MAXAA SABABA NIYAD JABKA DHALMADA KA DIB

inta badan lama yaqaan waxaa sababa mana jirto sabab keenta oo lawada ogyahay lakin waxaa keeni kara shucuurta hoyada xiliga dhalmada inay keeni karto isbadal ku yimaada hooyada taas oo laga filayey markii hore farxad inay isku badasho niyad jab iyo isbadalka ku imaanaya hoormoonadana hurdo la aanta isbadalka ku yimid qoyska.

hooyo kasta waxaa laso darsa markay dhasho walwal kaas waana calaamd hooyo kasta leedahay balse waa lagu kala duwanyahay hooyoyinka qaarba niyad jab ku keena ilmuhu taas ay aaminayso ama ay ka welwelayso inay kasi bixiweydo koriimadiisa daryeelkisa ama ilma wax ay ku korinlahayd oo aysan hayn taas oo sabab u noqonkarta inay ku noqoto xanuun, waxaa kalo sababi kara

• cabsi ay ka ay hooyadu ka qabto siday u korin lahayd
• hoormonada is badalaya taaso saamayn ku leh shaqada jirka iyo maskaxda
• baqdin ay ka qabto in bulshadu oraahyada oga imaan kara 
• dhibaato ka haysta xaga gurigeeda ama ehelkeeda 

WAA MAXAY CALAAMADAHA AY YEELANAYSO HOOYADU

Qaar ka mid ah calaamadaha niyad-jabka dhalmada ka dib ee ay tahay in la eego waxaa ka mid ah dareenka murugada, oohin joogto ah, xiriir la'aanta ilmahaaga iyo shakiga awoodda aad u leedahay inaad daryeesho naftaada iyo ilmahaaga. madax xanuun , jir xanuun joogto ah welwel joogto ah cunto xumo ama cuntoda oo ay badsato, hurdo yari ama hurdada aad badsato.

YAA KHATAR UGU JIRA XANUUNKA NIYAD-JABKA DHALMADA KA DIB

1. haweenka leh taariikh niyad jab 
2. xanuunada dhaxalka ah uleh faamilkooda 
3. ilmaha koowad hooyada leh
4. haweenka soo food saartay dhibaatooyin xaga faamilka ah
5. haweenka isticmaala maandooriyaha ama khamriga

MAXAA LAGU CAAWIN KARA QOFKA QABA XANUUNKA NIYAD-JABKA MAXU SE SAMEN KARA HADU ISKU ARKO

Waa inuu qofku markasta guriga uu ka hela caawin iyo daryeel joogto ah

In qofka lala sheekesto oo hadal lagu daweyo waqti la siiyo ay ku hadasho dadka la sheekesato

In dhakhtar la geeyo daawoyin la siiyo caawayi.

In markasta xaaladeeda lala socdo

In uu seexdo qofku ugu yaraan 8 saac

Cunto caafimaad lehna uu cuno

Vitamiino waa inuu qaata qofku

N/B

Waxaa dhici karta hadan horey looga daaweyn xanuunkan in qofku naftiisa iyo ilmahaba uu khatar galiyo taas oo sabab u noqonkarta murugo joogta ahma ama quus uu nolasha uu ka gaaro.

Waa xanuu  la daaweeyn karo lagana bogsan karo hadii lala tacaalo ee isku day inaa iska ilaaliso xanuunada khatarta kuu keeni kara.

QORE: Dr. Samira Ahmed Hussein Gurey.